Rzepak ozimy jest rośliną bardzo podatną na szkodliwe działanie trudnych warunków termicznych. Dlaczego tak się dzieje i czy można zrobić coś, by rzepak dobrze przezimował?
By rzepak miał szansę dobrze przezimować, konieczny jest wybór odmiany o wysokiej mrozoodporności. To roślina wrażliwa na niskie temperatury, dlatego nie należy wysiewać jej na wzgórkach – stamtąd śnieg znika w pierwszej kolejności, a rzepak jest wystawiony na działanie mrozu i silnego wiatru.
Przed zimą rośliny powinny wykształcić 8-9 liści, wytworzyć szyjkę korzeniową o średnicy 10-12 mm, a pąk wierzchołkowy powinien wystawać maksymalnie 3 cm ponad powierzchnię gleby. Rzepak musi mieć rozbudowany korzeń z licznymi korzeniami bocznymi o dużej masie. Jeśli roślina jest zbyt mało lub nadmiernie wyrośnięta, zwiększa się ryzyko jej złego przezimowania. Nieodpowiednie warunki atmosferyczne i nieodpowiednie lub niedostateczne zabiegi agrotechniczne są przyczyną zbytniej wybujałości roślin, co naraża ją na wysmolenie i przemarznięcie.
Jeśli rośliny rzepaku są prawidłowo obsadzone, mają szansę na wykształcenie grubej szyjki korzeniowej. Dzięki temu mogą gromadzić więcej składników pokarmowych, a w efekcie lepiej przezimować. Odpowiednia obsada powinna wynosić 40‑60 roślin/m2 dla odmian populacyjnych oraz 35‑45 roślin/m2 dla odmian mieszańcowych. Większa gęstość wysiewu sprawia, że rośliny stają się coraz bardziej wybujałe, a szyjka korzeniowa nie jest odpowiednio gruba.
Co roku rzepak jest narażony na żerowanie szkodników takich jak pchełki ziemne i rzepakowe, gnatarz, tantniś krzyżowiaczek, śmietka kapuściana i mszyce. W szczególnym stopniu na złe zimowanie rzepaku mają wpływ wżery na korzeniu, które pozostawiają śmietki. Ogromnym zagrożeniem są także mszyce, które mają możliwość przenoszenia groźnej dla rzepaku choroby wirusa żółtaczki rzepy.
Zmorą plantatorów są także chwasty. Średnie natężenie zachwaszczenia może spowodować straty w plonach o wysokości 25%. Często decyduje to o nieopłacalności uprawy. By zminimalizować ten problem należy stosować środki ochrony roślin – np. wysoce skuteczne herbicydy, które charakteryzują się uniwersalnością stosowania. Pierwszą opcją jest wykonanie oprysków bezpośrednio po siewie. To rozwiązanie tańsze i skuteczne. Z kolei zabiegi nalistne wiążą się z większymi kosztami i uzależnieniem od warunków, lecz lepiej radzą sobie ze zwalczaniem chwastów. By rzepak miał szansę dobrze przezimować, przed nadejściem niskich temperatur plantacja powinna być wolna od chwastów.
Rzepak jest rośliną, której mróz może wyrządzić wiele szkód. By móc ochronić swoją plantację, warto wiedzieć, co konkretnie wpływa na złe zimowanie rzepaku. Do tych czynników zalicza się wybór niewłaściwej odmiany rośliny, nieprawidłowy wzrost i obsadę rzepaku, a także negatywny wpływ szkodników i zachwaszczenie.
Autor